Offline aan de slag?
Klik op de groene Download Belangen- en vertrouwenmatrix-knop hieronder om een lege matrix te downloaden die je kan uitprinten.
Belangen- en vertrouwenmatrix
Onderzoek en analyse
Omgevingsanalyse
Invulbare tool
Welke opstelling kun je verwachten van je samenwerkingspartners? Met de belangen- en vertrouwenmatrix breng je dit in kaart.
Wat levert het op?
De belangen- en vertrouwenmatrix helpt om de doelgroepen van je communicatiestrategie te bepalen, of om inzicht te krijgen in eventuele samenwerkingspartners. Je plaatst de mate van vertrouwen tegenover de mate waarin je het met elkaar 'eens' bent. Zo krijg je een indeling van betrokken partijen in 4 rollen: vrienden, coalitiegenoten, tegenspelers en tegenstanders.
Vier kwadranten
Net als bij een SWOT-analyse onderscheiden we bij de belangen- en vertrouwenmatrix 4 verschillende kwadranten. De 2 assen in het model verwijzen naar enerzijds de relatie of onderlinge verhoudingen en anderzijds naar de (inhoudelijke) belangen.
- Is de relatie met een stakeholder goed en delen jullie ook belangen? Dan plaats je de partij in het kwadrant Vrienden. Deze partijen kun je inzetten als inhoudelijke steunpilaren. Het is belangrijk om blijvend te investeren in de relatie met deze deze partijen. Motto voor de communicatie: wees openhartig! Vertel je vrienden wat je bezighoudt, zodat zij je kunnen helpen.
- Stakeholders met wie je geen (goede) relatie hebt maar wier belangen wel overeenkomen met die van jou, zet je in het kwadrant Coalitiegenoten. Deze partijen kunnen vrienden worden wanneer je investeert in de relatie. Het is een kwetsbare relatie. Als een ander belang de overhand neemt, kunnen coalitiegenoten in tegenstanders veranderen. Onderstreep in de communicatie het gezamenlijke belang.
- Heb je wel een constructieve verhouding met partijen maar hebben jullie tegengestelde belangen? Deel deze partijen in bij Tegenspelers. Deze stakeholders zijn waardevol want ze kunnen je scherp houden op de inhoud. Benut de goede relatie met deze spelers daarom voor inhoudelijke gesprekken. Ook kunnen tegenspelers je helpen om het onderwerp van meerdere kanten te bekijken.
- Tegenstanders zitten inhoudelijk op een andere lijn én hebben weinig vertrouwen in jou (of jouw organisatie). Investeer in een betere relatie met deze spelers als ze van groot belang zijn voor het behalen van het doel. Wees je ervan bewust dat het vaak eenvoudiger is om een gedeeld belang te vinden bij een tegenspeler dan bij een tegenstander. Communicatiemotto: wees duidelijk en to-the-point.
Tips voor het gebruik van de tool
Let op: het is niet mogelijk om tussendoor op te slaan tijdens het gebruiken van de invulbare tool. Zo lang je tab/browser openstaat, is je input nog beschikbaar. Bij de laatste stap in de tool kan je kiezen wat je met de opbrengst wil doen: opslaan als pdf, als visual of uitprinten.
- In plaats van belangen kun je ook inhoudelijke standpunten in kaart brengen.
- Doe deze analyse pas nadat je actoren breed geïnventariseerd hebt. Bekijk hiervoor de pagina over actoren-inventarisatie.
- Pas op met beeldvorming en stereotypering van doelgroepen. Baseer je op feiten voor het bepalen van de indeling.
- Dit type analyse leidt vaak tot een waardevol gesprek binnen het project en het delen van kennis en inzichten. Daarom is het goed om dit met het (interne) projectteam te doen en de analyse niet uit te besteden.
Ben je werkzaam als rijksambtenaar en wil je meer inzicht krijgen in de politiek-bestuurlijke omgeving waarin deze matrix gehanteerd kan worden? Bekijk dan de bijpassende training op Communicatierijk.nl en schrijf je in!